JIDDU KRISHNAMURTI
ένας παγκόσμιος διδάσκαλος
" Ο ομιλητής είναι εντελώς ασήμαντος - είναι σαν ένα οποιοδήποτε εργαλείο, σαν ένα τηλέφωνο „
Ο Jiddu Krishnamurti γεννήθηκε το Μάιο του 1895 στο Μαντάναπαλι, ένα μικρό χωριό κοντά στο Μαντράς. Η μητέρα του πέθανε το 1905 και ο πατέρας του, την επόμενη χρονιά, πήγε μαζί με τους τέσσερις γιους του να ζήσει στο Άντιαρ, όπου ήταν τα κεντρικά γραφεία της Θεοσοφικής Εταιρείας, στα οποία τον προσέλαβαν. Λίγο αργότερα ο Krishnamurti υιοθετήθηκε από την Annie Besant, πρόεδρο της Θεοσοφικής, που είχε πειστεί ότι το αγόρι ήταν ο Παγκόσμιος Διδάσκαλος τον οποίο περίμεναν οι θεοσοφιστές σε όλο τον κόσμο. Τρία χρόνια αργότερα τον πήγαν στην Αγγλία για να μορφωθεί, ενώ ίδρυσαν στο όνομά του το "Τάγμα του Αστέρα της Ανατολής", που αριθμούσε χιλιάδες οπαδούς.
Ο Jiddu Krishnamurti εμφανίστηκε πολύ νωρίς σαν στοχαστής μεγάλης εμβέλειας. Οι ομιλίες του και τα γραπτά του που δεν αναφέρονται σε καμία ιδιαίτερη θρησκεία δεν ανήκουν ούτε στη Ανατολή ούτε στη Δύση, αλλά απευθύνονται σε ολόκληρο τον κόσμο. Ένιωσε σταθερή αποστροφή για τη μεσσιανική εικόνα που έφτιαξαν για το πρόσωπό του και το 1929, ύστερα από 18 χρόνια, έκανε τη μεγάλη ρήξη όταν ανήγγειλε τη διάλυση του "Τάγματος του Αστέρα της Ανατολής", και επέστρεψε όλη την περιουσία του πίσω στους δωρητές της. Τότε ακριβώς δήλωσε.
«Η αλήθεια είναι μια χώρα δίχως μoνoπάτι. O άνθρωπoς δεν μπoρεί να τη φτάσει μέσα από oργανώσεις, μέσα από κάπoια πίστη, μέσα από δόγματα, ιερωμένoυς ή τελετoυργίες, oύτε και μέσα από κάπoια φιλoσoφική γνώση ή ψυχoλoγική τεχνική. Πρέπει να τη βρει μέσα από τoν καθρέφτη των σχέσεων, μέσα από την κατανόηση τoυ περιεχoμένoυ τoυ νoυ τoυ, με την παρατήρηση και όχι με διανoητική ψυχανάλυση ή ενδoσκοπική αυτοανάλυση. O άνθρωπoς έχει φτιάξει μέσα τoυ σαν φράχτη προστασίας διάφορες εικόνες - θρησκευτικές, πoλιτικές, πρoσωπικές. Αυτές εκδηλώνoνται σαν σύμβoλα, ιδέες, πίστεις. Τo βάρoς αυτών των εικόνων κυριαρχεί πάνω στη σκέψη τoυ ανθρώπoυ, στις σχέσεις τoυ και στην καθημερινή τoυ ζωή. Αυτές oι εικόνες είναι oι αιτίες των πρoβλημάτων μας επειδή χωρίζoυν τoν έναν άνθρωπo από τoν άλλoν. Η αντίληψη πoυ έχει o άνθρωπoς για τη ζωή διαμoρφώνεται από τις έννoιες πoυ ήδη ενυπάρχoυν στo νoυ τoυ. Τo περιεχόμενo της συνείδησής τoυ είναι όλη τoυ η ύπαρξη. Αυτό τo περιεχόμενo είναι κoινό σε όλη την ανθρωπότητα. Η ατoμικότητα είναι τo όνoμα, η μoρφή και η επιφανειακή παιδεία πoυ απoκτά από την παράδoση και τo περιβάλλoν τoυ. Η μoναδικότητα τoυ ανθρώπoυ δε βρίσκεται στην επιφάνεια, αλλά στην πλήρη ελευθερία από τo περιεχόμενo της συνείδησής τoυ, πoυ είναι κoινή για όλη την ανθρωπότητα. 'Ετσι, o άνθρωπoς δεν είναι ξεχωριστό άτoμo.
Η ελευθερία δεν είναι αντίδραση, η ελευθερία δεν είναι επιλoγή. Είναι ψεύτικoς o ισχυρισμός τoυ ανθρώπoυ ότι είναι ελεύθερoς, επειδή μπoρεί να διαλέξει. Ελευθερία είναι η καθαρή παρατήρηση, χωρίς κατεύθυνση, χωρίς φόβo τιμωρίας ή ελπίδα ανταμoιβής. Η ελευθερία δεν έχει κίνητρo, η ελευθερία δε βρίσκεται στo τέλoς της εξέλιξης τoυ ανθρώπoυ, αλλά υπάρχει στo πρώτo βήμα της ύπαρξής τoυ. Με την παρατήρηση αρχίζει κανείς να ανακαλύπτει την έλλειψη ελευθερίας. Η ελευθερία βρίσκεται στη χωρίς εκλoγή επίγνωση της καθημερινής μας ζωής και δραστηριότητας.
Η σκέψη είναι χρόνoς. Η σκέψη γεννιέται από την εμπειρία και τη γνώση, πoυ είναι αξεχώριστα δεμένες με τo χρόνo και τo παρελθόν. O ψυχολογικός χρόνoς είναι εχθρός τoυ ανθρώπoυ. Η δράση μας βασίζεται στη γνώση, άρα στo χρόνo, κι έτσι o άνθρωπoς είναι πάντα σκλάβoς στo παρελθόν. Η σκέψη είναι πάντα περιoρισμένη κι έτσι ζoύμε σε συνεχή σύγκρoυση και αγώνα. Δεν υπάρχει ψυχoλoγική εξέλιξη.
'Oταν o άνθρωπoς απoκτήσει επίγνωση της κίνησης των σκέψεών τoυ, θα δει τη διαίρεση ανάμεσα στoν σκεπτόμενo και τη σκέψη, στoν παρατηρητή και τo παρατηρoύμενo, στoν εμπειρώμενo και την εμπειρία. Θα ανακαλύψει ότι αυτή η διαίρεση είναι ψευδαίσθηση. Μόνo τότε υπάρχει καθαρή παρατήρηση, πoυ είναι άμεση αντίληψη χωρίς σκιά από τo παρελθόν ή από τo χρόνo. Αυτή η άχρoνη αντίληψη φέρνει μια βαθιά ριζική αλλαγή στo νoυ.
Η ολοκληρωτική άρνηση είναι η oυσία τoυ θετικoύ. 'Oταν υπάρχει άρνηση όλων εκείνων των πραγμάτων πoυ έχει γεννήσει ψυχολογικά η σκέψη, μόνο τότε υπάρχει αγάπη, πoυ είναι συμπόνια, πάθoς και νoημoσύνη.»
Σε όλη την υπόλοιπη ζωή του ο Krishnamurti απέρριψε πεισματικά την ιδιότητα του γκουρού που ήθελαν να του προσδώσουν. Δεν έπαψε να έλκει ένα τεράστιο κοινό σε ολόκληρο τον κόσμο, χωρίς όμως να διεκδικήσει την παραμικρή αυθεντία ή εξουσία, χωρίς να δεχτεί κανένα μαθητή. Πάντοτε απευθυνόταν στους ακροατές του πρόσωπο σε πρόσωπο. Στη βάση της διδασκαλίας του υπήρχε η πεποίθηση ότι η θεμελιακές αλλαγές της κοινωνίας δεν μπορούσαν να πραγματωθούν παρά μόνο μέσα από μια μεταμόρφωση της ατομικής συνείδησης. Τόνιζε πάντοτε την αναγκαιότητα της αυτογνωσίας και στην κατανόηση των επιδράσεων θρησκευτικής και εθνικιστικής διαμόρφωσης που περιορίζουν και χωρίζουν τους ανθρώπους. Ο Krishnamurti επέμενε πάντοτε στην επιτακτική ανάγκη γι' αυτό το άνοιγμα, γι' αυτό το απέραντο διάστημα μέσα στον εγκέφαλο όπου υπάρχει μια ενέργεια ασύλληπτη. Φαίνεται ότι εδώ ακριβώς βρισκόταν η πηγή της δικής του δημιουργικότητας καθώς και το κλειδί της χαρισματικής επίδρασής του σε ένα κοινό από τα πιο διαφορετικά στρώματα.
Ο Krishnamurti συνέχισε τις ομιλίες του, που ο ίδιος τις χαρακτήριζε κουβέντες ανάμεσα σε φίλους ή "φιλοσοφία της πραγματικότητας" σε ολόκληρο τον κόσμο μέχρι τον θάνατό του στα 1986 στα ενενήντα του χρόνια. Απέτρεπε τους ανθρώπους που τον άκουγαν να θεωρούν τους εαυτούς τους μαθητές του, καθώς πίστευε ότι ο δάσκαλος καταστρέφει τους μαθητές και οι μαθητές το δάσκαλο.
Οι απόψεις του Krishnamurti δεν αποτελούν ένα οργανωμένο φιλοσοφικό σύστημα, καθώς ο ίδιος ποτέ δε συστηματοποίησε τη φιλοσοφία του. Ο ίδιος έγραψε κάποια βιβλία, αλλά υπάρχουν και πολλά ακόμα βιβλία που αποτελούν απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του. Βασικά του έργα είναι: "Στα πόδια του Διδασκάλου", "Η Ατραπός", "Το βασίλειο της Ευδαιμονίας", "Η πηγή της σοφίας", "Ο άνθρωπος και το εγώ" κ.α.
Οι συνομιλίες και οι διάλογοί του, το ημερολόγιό του και τα γράμματά του έχουν συγκεντρωθεί σε πάνω από 60 τόμους, χωρίς να λογαριάζουμε τις εκατοντάδες εγγραφές σε audio και video.
O Jiddu Krishnamurti ήταν ένας παγκόσμιος διδάσκαλος. Παρ' όλο που είχε γεννηθεί από Ινδούς γονείς δε σταμάτησε να δηλώνει ότι δεν είχε καμιά εθνικότητα, ότι δε συνέχιζε καμιά παράδοση και δεν ανήκε σε καμιά ομάδα. Ο ίδιος έζησε όλα όσα έλπιζε πως θα μάθουν εκείνοι που τον άκουγαν.
O Krishnamurti επισκέφτηκε τέσσερις φoρές την Ελλάδα, το Δεκέμβριο του 1930, τον Ιούνιο του 1933, το Μάρτιο του 1954 και τo Σεπτέμβριο τoυ 1956, ενώ ήταν πιθανόν ότι θα την επισκεπτόταν για άλλη μία πέμπτη φορά το Σεπτέμβριο του 1986, αλλά δεν πρόλαβε, αφού το Φεβρουάριο αυτής της χρονιάς έφυγε από τη ζωή.
«Το να είσαι οπαδός κάποιου είναι ηθικά βλαβερό, όποιος κι αν είναι αυτός»
Δήλωση του Jiddu Krishnamurti πριν Το Θάνατο του
"Δεν υπάρχει διάδοχος ή εκπρόσωπός μου που θα συνεχίσει τη διδασκαλία τώρα ή οποτεδήποτε στο μέλλον, στο όνομά μου δε χρειάζονται ερμηνευτές, κάθε άνθρωπος θα πρέπει να παρατηρεί κατευθείαν τις δικές του δραστηριότητες κι όχι μέσω κάποιας θεωρίας ή αυθεντίας"
Jiddu Krishnamurti, Βομβάη, 21 Φεβρουαρίου 1965
Χωρίς αγάπη, ότι κι αν κάνετε, είτε τρέχετε πίσω απ' όλους τους θεούς της γης, είτε παίρνετε μέρος σε κάθε λογής κοινωνικές δραστηριότητες, είτε προσπαθείτε να βοηθάτε τους φτωχούς, μπαίνετε στην πολιτική, γράφετε βιβλία, ποιήματα, χωρίς αγάπη θα είστε ένα νεκρό πλάσμα.
Χωρίς αγάπη, τα προβλήματά σας θα μεγαλώνουν και θα πολλαπλασιάζονται επ' άπειρο. Αλλά, με την αγάπη, ότι κι αν κάνετε, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος, δεν υπάρχει πια σύγκρουση. Η αγάπη είναι η ουσία της αρετής.
Jiddu Krishnamurti 1929
Για τον άνθρωπο που γνωρίζει το αιώνιο δεν υπάρχει ούτε χρόνος ούτε χώρος.
Ο χώρος κι ο χρόνος είναι πραγματικότητα για τον άνθρωπο που είναι ακόμα ανολοκλήρωτος και γι' αυτόν ο χώρος είναι διαιρεμένος σε διαστάσεις κι ο χρόνος σε παρελθόν, παρόν και μέλλον. Κοιτάζει πίσω του και βλέπει τη γέννησή του, τα αποκτήματά του και όλα όσα έχει απορρίψει. Το μέλλον τροποποιεί συνέχεια το παρελθόν και πάντα προστίθεται σ' αυτό. Ο άνθρωπος στρέφει το βλέμμα του από το παρελθόν στο μέλλον όπου τον περιμένουν ο θάνατος, το άγνωστο, το σκοτάδι, το μυστήριο.
Γοητευμένος απ' αυτά δεν μπορεί πια να ξεκολλήσει από πάνω τους. Το μυστήριο του μέλλοντος κρύβει γι' αυτόν την εκπλήρωση όλων των πόθων του που του έχει αρνηθεί το παρελθόν και στα όνειρά του πετάει σε εκείνον τον λαμπερό ορίζοντα όπου πρέπει να υπάρχει η ευτυχία, εκεί όπου πρέπει να την αναζητήσει.
Ολέθριο λάθος!
Ποτέ κανείς δε θα διεισδύσει στο απέραντο μυστήριο του μέλλοντος -αδιαπέραστου μέσα στο εφήμερο της ίδιας του της ψευδαίσθησης- ούτε προφήτης ούτε μάγος ούτε Θεός! Αλλά αντιθέτως θα είναι το μυστήριο που θα καταβροχθίσει τον άνθρωπο, που δε θα τον αφήσει να ξεφύγει, που θα του κομματιάσει τον πρωταρχικό λόγο της ζωής του.
Η ζωή δεν μπορεί να πλησιαστεί μέσα από το παρελθόν ούτε από τους αντικατοπτρισμούς του μέλλοντος, Η ζωή δεν μπορεί να πλησιαστεί ούτε με μεσάζοντες ούτε να κατακτηθεί για χάρη κάποιου άλλου.
Αυτή η ανακάλυψη μπορεί να γίνει μόνο στο άμεσο παρόν -από κάθε άνθρωπο ξεχωριστά και όχι για τους άλλους- από τον ανθρώπινο ον που έχει γίνει το αιώνιο "Εγώ". Αυτό το αιώνιο "Εγώ" είναι δημιουργημένο από την τελειοποίηση της αυτοτελειοποίησης στην οποία περιέχονται τα πάντα, ακόμα και οι ανθρώπινες ατέλειες. Καθώς ο άνθρωπος δεν έχει φτάσει σ' αυτή την κατάσταση, της ζωής στο παρόν, ζει στο παρελθόν για το οποίο λυπάται, ζει στο μέλλον όπου ελπίζει, αλλά δεν ζει ποτέ στο παρόν το οποίο αγνοεί. Αυτό είναι που συμβαίνει με όλους τους ανθρώπους.
Το "Εγώ", ζυγιάζεται ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον, σαν τίγρη που αιωρείται έτοιμη να πηδήξει, σαν αετός έτοιμος να πετάξει, σαν βέλος τη στιγμή που ελευθερώνεται από το τόξο.
Αυτή η στιγμή της ισορροπίας, της μεγάλης έντασης, είναι "δημιουργία". Είναι η πληρότητα όλης της ζωής, είναι αιωνιότητα.
Ο άνεμος της ερήμου σβήνει κάθε αχνάρι του ταξιδιώτη.
Το μοναδικό αποτύπωμα είναι από το πάτημα του παρόντος. Το παρελθόν, το μέλλον..... άμμος που τη φύσηξε ο άνεμος.
